Zamek w Morągu

post z 14 kwietnia 2014

Rekonstrukcja zamku

Zamek w Morągu zbudowany został około 1280 roku i początkowo był siedzibą prokuratora krzyżackiego. Prawie pięćdziesiąt lat później, po rozbudowie mieszkał w nim wójt krzyżacki a w drugiej połowie XV wieku był siedzibą komtura. Po sekularyzacji zakonu krzyżackiego na zamku mieszkał starosta książęcy a był nim w tym czasie Piotr zu Dohna a po nim Jerzy Fryderyk zu Dohna. W tym czasie nastąpiła przebudowa zamku a miało to miejsce w 1584 roku. Jednak kilkanaście lat później Dohnowie wybudowali pałac a opuszczony zamek zaczął podupadać i niszczeć. Z założenia, które posiadało trzy skrzydła mieszkalne, trzy wieże (narożną, bramną i tzw. „ostatniej obrony”), otoczone było podwójnym rzędem murów obronnych, fosą do dnia dzisiejszego pozostało tylko renesansowe, północno – zachodnie skrzydło. Reszta na przestrzeni wieków uległa zawaleniu lub rozbiórce. W ocalałym budynku mieściły się między innymi kaplica kalwińska, sąd, więzienie, archiwum, kino, dyskoteka lecz ciągle zapominano o jego remoncie. Szczegółową historię zamku znaleźć można na tej stronie.

  Zamek pewnie do dzisiaj straszyłby swoim wyglądem (gdyby dotrwał) ale w 2001 roku znalazł się pasjonat (wariat?), który go kupił i postanowił odremontować.

 Widok z lotu ptaka

Natychmiast po zmianie właściciela, w roku 2001, na obszarze 10.000 m2 ruszyły prace  archeologiczne, w trakcie których odkryto, dosłownie odkopano z pod kilkumetrowej warstwy ziemi fundamenty wszystkich wcześniejszych budowli zamkowych i gotyckie piwnice.

Odkopane piwnice.

Przebadano je, a obszerne fragmenty zabezpieczono, wzmacniając ich strukturę. Odkopano w całości XIII-wieczną fosę, zrekonstruowano podstawy dwóch wież, murów oporowych wzgórza zamkowego i murów wewnętrznych.  

 Okopywanie fosy

 Fosa po odnowie

 Podstawa kwadratowej, narożnej wieży

Prace te trwają z różnym natężeniem i w różnym zakresie cały czas.

  Przeprowadzono prace zabezpieczające i remontowe renesansowego północno-zachodniego skrzydła zamku. Te prace również konsekwentnie są kontynuowane.
Na stropie Wielkiej Sali Pierwszego Piętra w skrzydle  północno-zachodnim odkryto renesansowe polichromie.

Fragment polichromii

Na będący w stanie krytycznym renesansowy pas podsufitny założono opaskę zabezpieczającą ratując go tym samym przed całkowitą adchezią (odspojeniem od ściany). Zgromadzono i zabezpieczono luźne deski  z fragmentami polichromii rozproszone po całym budynku. Część z nich przekazano w depozyt Muzeum Warmii i Mazur. Strop wstępnie uzupełniono i zabezpieczono przed działaniem czynników atmosferycznych. Całe skrzydło przebadano kompleksowo na obecność polichromii. Powstała koncepcja i projekt rewitalizacji i rekonstrukcji wnętrza Wielkiej Sali Pierwszego Piętra. Prace badawcze  przeprowadził  oraz przygotował projekt  Prof. Paweł Jakubowski , wykładowca warszawskiej ASP – wydziału konserwacji. Jeden z polskich autorytetów w swojej dziedzinie. Projekt czeka kilka lat na wsparcie dotacjami z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Sporządzono dokładną dokumentację z wykonanych prac (zdjęcia, opisy, rysunki itp). Wszystkie przeprowadzone do tej pory prace wykonane były bez najmniejszego wsparcia zewnętrznego. Wyłącznie siłami Akademii Rzemiosł Dawnych Zamek Morąg.

Na zamku przeprowadzono kompleksowe badania archeologiczne, architektoniczno-historyczne, na obecność polichromii, badania konstrukcyjne, statyki budynków, stanu technicznego, prace geologiczne i wiele, innych. Powstało kilka koncepcji rewitalizacji założenia zamkowego. Jednak prace nad ostateczną formą i zakresem rekonstrukcji ciągle trwają. Cały ten potężny zakres działań, był i jest prowadzony pod ścisłym nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków który  to równocześnie bardzo wspiera i dopinguje do rozwoju Akademii Rzemiosł Dawnych Zamek Morąg.

Warto wspomnieć, że przez cały okres trwania prac odzyskiwano i gromadzono stare materiały, elementy, detale, które zostaną wykorzystane w trakcie rekonstrukcji obiektu. Ciekawostką jest, że już od 7-miu sezonów na terenie założenia zamkowego zadołowane jest wapno które z czasem posłuży do prac budowlano-konserwatorskich .

Na zamku znaleźć także można produkty naturalne – konfitury, soki, nalewki, mydła przygotowywane domowymi metodami według XIII – XIX wiecznych receptur.

Inne "atrakcje" zamkowe

>Zamek udostępniany jest do filmów, reklam, sesji zdjęciowych. Również ślubnych.  Od wiosny do jesieni można go bez przeszkód zwiedzać. Trzy razy w tygodniu odbywają się nocne polowania na duchy z aparatami cyfrowymi. Spotkania przyciągające gości z całego kraju i coraz częściej cudzoziemców.

Dlatego też myślę, że warto odwiedzić ten uroczy zakątek naszego kraju, odwiedzić zamek i na miejscu przekonać się o pracy jaka została włożona i ciągle trwa w jego uratowanie nie wspominając już o konsumpcji wspaniałych miodów czy nalewek.