Wieża rycerska

post z 17 marca 2014

 Oprócz zamków, na budowę których mogli sobie pozwolić zamożniejsi poddani budowano także tzw. wieże rycerskie. Była to budowla powstała przeważnie na planie kwadratu lub prostokąta a za materiał służył głównie kamień, i cegła. Jej wysokość sięgała kilku kondygnacji, do których wchodziło się po drabinach, posiadała niewielkie okna, które podczas obrony służyły za strzelnice. Mury były dość grube a wejście usytuowane było na wysokości kilku metrów. Wchodziło się do niego po drewnianych schodach niszczonych podczas ewentualnego ataku. Zazwyczaj najniższa kondygnacja to piwnica, parter i piętro pomieszczenia gospodarcze a wyższe piętra służyły za mieszkanie. Całość otaczał mur kamienny lecz nie tak bardzo obronny jak w przypadku zamku, czasem także fosa. Wyznaczał on niejako obszar najbliższego gospodarstwa. Również w takim założeniu oprócz służby raczej nie było wojska. Warownia taka mogła się oprzeć atakowi np. sąsiada lecz przy dużej ilości napastników raczej nie miała większych szans jeżeli nie mogła liczyć na pomoc.    Wieżę rycerską można przyrównać do budowanej w zamkach „wieży ostatniej obrony” z ta różnicą, że wieża rycerska służyła za mieszkanie przez cały czas natomiast „ostatniej obrony” jak sama nazwa sugeruje, tylko gdy nie było już innej możliwości obrony.

W Polsce do dzisiaj pozostało kilka takich budowli m.in. w Siedlęcinie, Żelaźnie czy Dzietrzychowicach.

 Wieże w Dzietrzychowicach, Siedlęcinie i Żelaźnie

W większości wieże rycerskie w swoim wyglądzie były bardzo ubogie. Przeważnie była to jednolita, prosta budowla bez żadnych ozdób. Były jednak i takie, które posiadały wiele różnych wieżyczek, wykuszy czy ozdób ale ich zadanie było takie same. Zapewnić bezpieczne mieszkanie swoim właścicielom.

 Wieża w Udny i Coxton w Szkocji

Wieża w Amisfield i Terspersie

Bywały jednak wieże budowane na innym planie niż kwadrat czy prostokąt. 

Plany różnych wież rycerskich.

W jednym z narożników budowano np. okrągłą basztę, dwie wieże stawiano blisko siebie czy łączono z sobą różne kształty.

Połączone wieże w Craigston i Borthwick (Szkocja)

Zdarzało się i tak, że z upływem lat rozbudowywano taką wieżę dostawiając do niej inne budynki i takie założenie rozrastało się do całkiem sporego zamku. Przykłady takie można zobaczyć w Szkocji gdzie z pierwotnej, samotnie stojącej wieży obecnie widzimy dużą obronną warownię.

 Wieża w Threave w 1426 roku a z prawej strony jej obecny wygląd.

Ciekawa wieża w Braemar i Neidpath.

W tym poście przedstawiam rysunki i zdjęcia wież ze Szkocji gdyż tam występuje wiele ciekawych i innych niż u nas przykładów takich budowli. 

Rysunek przedstawia przekrój wieży w Urquhart.

Autorami przedstawionych rysunków są MacGibbon i Ross.